“Wist jij dat artsen worden betaald per verrichting? En niet voor het gesprek over het voorkomen van een operationele ingreep…”
Ineens begreep ik wat mijn gesprekspartner bedoelde met de weeffout in de financiering van de zorg, en nut en noodzaak van ‘het centraal stellen van de mens in de zorg’. Voor haar was dit evident. Gesneden koek. En zo voor de hand liggend voor haarzelf en haar collega’s, dat ze vergat dit in ons gesprek concreet te maken voor mij, een leek op het gebied van de organisatie van de zorg. In twee schijnbaar nonchalant zijdelingse bijzinnen, zat voor mij de sleutel tot begrip van het frame ‘de mens centraal stellen in de zorg’. Tegelijk werd voor mij de logica duidelijk dat een loonsverhoging voor zorgpersoneel geen oplossing is voor de fundamentele problematiek in de zorg.
Linda Tops
foto: Gerhard van Roon
In deze roerige tijden volg ik een aantal thought leaders. Zij schetsen de transitie naar een nieuwe toekomst, met nieuwe waarden en nieuwe spelregels. Het nieuwe leiderschap gaat volgens een aantal van hen over het leggen van verbinding met anderen die op hun eigen manier betekenis geven aan nieuwe waarden. Jan Rotmans, hoogleraar transities aan de Erasmus Universiteit, stelt dat we transformeren van beheersing naar betrokkenheid. En, zegt hij, “De veranderingen op macroniveau krijgen pas betekenis als we de nieuwe waarden op ons eigen persoonlijke microniveau kunnen vertalen naar concrete gedragsverandering.”
Oftewel verander de wereld, begin met jezelf. Persoonlijk contact staat hierbij centraler dan ooit. Echte verbinding van mens tot mens. Als deskundige maak je vaak pas impact als je een snaar raakt bij je gesprekspartner. Als visionair landt jouw gedachtengoed niet, totdat je het persoonlijk kunt maken. Rotmans heeft dit zelf aan den lijve ondervonden, en ook Grapperhaus laat zien dat je eerst zelf de verandering moet kunnen zijn, die je wilt zien.
De vertaalslag van nieuwe waarden en nieuwe spelregels naar de belevingswereld van degenen die nog in de ‘oude’ werkelijkheid denken en opereren, is dan ook een flinke kluif. Dat is vaak minder een kwestie van deskundigheid, autoriteit of framing. Blijven verbinden met anderen is het devies. Anderen die elk op hun eigen gebied een nieuw onontgonnen terrein verkennen en met vallen en opstaan bouwen aan nodige veranderingen om te komen tot een (ver)nieuw(d)e samenleving. Verbinden is meer dan zenden en ontvangen. Dat gaat over het inleven in andere invalshoeken dan de jouwe, meevoelen wat de concrete impact is van nieuwe ontwikkelingen en meedenken welke dilemma’s dit met zich meebrengt. En vervolgens samen doordenken over hoe deze in de praktijk opgelost kunnen worden.
Het is dan ook niet voor niets dat ‘communicatiewerk’ door minister-president Rutte wordt aangemerkt als 1 van de vitale functies in onze samenleving.
Linda Tops