Een onbestemd jaar
2019 kan alle kanten op, ook de goede
Wat voor jaar wordt het? Het jaar van het versterkte of verzwakte Europa? Het jaar van de harde of de zachte Brexit? Het jaar van Rutte III of Rutte’s vertrek? Het jaar van welke Eerste Kamer? Het jaar van Gele Hesjes of de Polder? Het jaar van het Klimaatakkoord? Het jaar van toch nog een Pensioenakkoord? Het jaar van een inzettende economische crisis? Het jaar van Trump, Poetin of Xi?
Zelden zal een nieuw jaar met zoveel open vragen zijn begonnen. Het jaar 2019 is het jaar van de onbestemdheid. Het kan letterlijk alle kanten op. Het kan meevallen, maar het kan met evenveel recht tegenvallen.
Dat geldt natuurlijk voor elk jaar. Maar als ik me niet vergis, is de start van 2019 wel met heel veel onzekerheden omgeven.
Neem alleen al Brexit. Is er iemand die durft te voorspellen hoe het aan de overkant van de Noordzee afloopt? Wordt het toch een harde Brexit? Hoe hard is hard? Wat zijn de gevolgen? Of komt er toch een tweede referendum?
Neem Europa. Er is een gerede kans dat Euroscepsis gaat overheersen bij de verkiezingen voor het Europese Parlement op 29 mei. Slaagt het politieke midden erin de druk van eurokritische partijen te weerstaan? Wat zal de invloed zijn van een Wilders-achtig blok in het parlement?
Neem, dichterbij huis, de Eerste Kamer. Hoe zal de overkant van het Binnenhof er na de provinciale statenverkiezingen uitzien? Ook als het kabinet er de wankele meerderheid verliest, is er nog niet een man overboord. Hoe gaat de Senaat zich opstellen? Hoe gaat de nog steeds zoekende en tastende vierpartijencoalitie om met de oppositie?
Wat doet Mark Rutte? Blijft hij in Den Haag – zoals hij steeds zegt? Of bezwijkt hij toch voor de groeiende druk om naar ‘Brussel’ te vertrekken? Komen er dan nieuwe verkiezingen?
Speculeren is leuk, een aangenaam gezelschapsspel. Maar ga niet in zelfbedachte voorspellingen, opties of scenario’s geloven. Er zijn zo veel onbekende, onzichtbare, onbedoelde en onderschatte factoren in het spel dat het bijna per definitie anders loopt. Denken-dat-je-weet-hoe-het-gaat is misschien wel het meest riskante aan het begin van een jaar met zoveel onbestemdheid. Er zit niets anders op dan scherp op te letten, goed om je heen te kijken, de ontwikkelingen op de voet te volgen – en op alles voorbereid te zijn.
Zeker als je in Den Haag je zaakjes voor elkaar wil hebben.
Voorspelbaar, he?
Toch een paar voorspellingen?
Premier Rutte gaat niet naar Europa, aan het einde van het jaar zit het kabinet er nog, de Eerste Kamer laat zien wat polderen is, het Klimaatakkoord wordt van alles een beetje.
Nee, over Brexit durf ik geen voorspelling aan. Dat is me te ver van ‘Den Haag’.
Jan Schinkelshoek
Den Haag, januari 2019