De Stembus – moet het wel anders?
Honderd jaar kiesrecht in Nederland
Bundel Montesquieu Instituut – eindredactie Aalt Willem Heringa en Jan Schinkelshoek
Honderd jaar geleden droomde een minister-president van een parlement waarin de ‘volkswil’ zo zuiver, zo ongerept en zo ‘gezond’ mogelijk doorklonk. Die droom werd werkelijkheid. Maar is het een eeuw later nog steeds iets om van te dromen?
De minister-president heette Cort van der Linden, de laatste liberale premier van Nederland voor Mark Rutte. Ten tijde van zijn kabinet (1914-1918) kwam de grondwetsherziening tot stand, die Nederland algemeen kiesrecht op basis van evenredige vertegenwoordig opleverde. Sindsdien wordt de Tweede Kamer door alle meerderjarige Nederlanders gekozen en bepaalt het aantal stemmen in het hele land het aantal Kamerzetels.
Een eeuw later is dat algemeen kiesrecht plus die evenredige vertegenwoordiging nog steeds het uitgangspunt van Tweede Kamerverkiezingen. Maar in diezelfde eeuw zijn de nadelen ervan steeds zichtbaarder geworden. Werkt het stelsel politieke versnippering niet te veel in de hand? Is het parlement wel werkbaar met zo vele partijen en partijtjes? Gaat het niet koste van de regeerbaarheid?
Die vragen komen aan de orde in De Stembus, een bundel beschouwingen over het 100-jarige kiesrecht in Nederland. Teruggeblikt op wat een eeuw geleden tot stand kwam, gevolgen worden in kaart gebracht, samenhangen worden geschetst, beperkingen worden oprij gezet, alternatieven worden gewikt, voor- en nadelen worden gewogen.
Dat gebeurt door een keur aan wetenschappers, verbonden aan de Universiteit van Maastricht, de Radboud Universiteit, de Universiteit van Utrecht, de Rijksuniversiteit van Groningen en het Parlementair Documentatiecentrum. De eindredactie voerden Aalt Willem Heringa (hoogleraar staatsrecht aan de Universiteit van Maastricht) en Jan Schinkelshoek (oud-lid van de Tweede Kamer, adviseur van het Montesquieu Instituut in Den Haag).
De bundel, uitgegeven door Boom, verschijnt als zevende bundel in de reeks van studies waarvoor het Montesquieu Instituut tekent.