Op weg naar de Kamerverkiezingen

Hoe staat het met de P’s? Winnaars en verliezers van verkiezingen kun je maanden van tevoren zien aankomen. Het is een kwestie van de drie P’s. Er zijn een paar campagnewetten, uitgehard in de loop der jaren. Begin niet te vroeg, zeker niet als je op voorsprong staat. Wrijf niet in de vlek – als er een ‘ongelukje’ gebeurt. Speel geen uitwedstrijd – blijf bij wie of wat je bent. ‘Keine Experimente’ – naar Adenauer’s oproep om in verkiezingstijd geen vreemde, onberekenbare dingen te doen.

Jan Schinkelshoek
Foto: Nils van Houts

Dat zijn vooral tactische tips, aanwijzingen hoe tijdens een verkiezingscampagne te opereren. Maar de belangrijkste vraag – een vraag die je bij voorkeur al voor de start van de campagne helder moet hebben – is hoe het met de drie P’s staat. Zijn Programma, Persoon en Presentatie op orde?

Heb je een heldere boodschap, een boodschap die resoneert? Heb je een aansprekende lijsttrekker, iemand die ook buiten de eigen min of meer vaste aanhang aantrekkingskracht uitoefent? Kun je je verhaal op een overtuigende manier vertellen, slaag je er in je kiezers letterlijk doeltreffend te bereiken?

Wie alle P’s op orde heeft, gaat goede verkiezingen tegemoet. Meet het maar af aan de VVD-van-Mark-Rutte. Zowel in 2012 als in 2017 stond er een partij met een kloek verhaal, een dito leider en een dito presentatie. Hetzelfde gold vier jaar geleden voor GroenLinks en Jesse Klaver. Zowel bij Pechtold & D66 als het CDA van Buma zat het niet helemaal lekker met P, P & P.

Als een van de P’s mank loopt, gaat het Kamerzetels kosten. Wie herinnert zich niet hoe de SP een glanzende verkiezingsoverwinning ontging nadat één P (Persoon, lijsttrekker Emile Roemer) begon te kraken? Misschien wel het duidelijkste voorbeeld leverde de PvdA in 2017. De P van Persoon (Lodewijk Asscher) was na de bloederige lijsttrekkersverkiezingen aangetast, de P van Programma was na de bezuinigingen onder Rutte III niet erg helder, de P van Presentatie (weer rode rozen?) overtuigde ook niet echt. Dat de partij onder de tien Kamerzetels dook kwam niet als een verrassing.

In de opmaat naar de campagne voor de Tweede Kamerverkiezingen van maart zijn alle partijen druk bezig met de drie P’s. Voorop het CDA, de partij die onder Hugo de Jonge niet uit de verf kwam. De tweede P (Persoon) is met behulp van Wopke Hoekstra versterkt, de eerste P (Programma) zal ongetwijfeld onder handen worden genomen. De PvdA lijkt na de deconfiture van vier jaar geleden in elk geval twee van de drie P’s op orde te hebben: Programma & Persoon. Bij GroenLinks en SP is de P van Persoon onderhavig aan slijtage. De VVD houdt zich stil. Maar die partij beschikt vooralsnog over drie sterke P’s. Maar er wordt hier en daar al aan geknabbeld. Hoe het met de P’s van Baudet’s Forum staat, kan iedereen invullen.

Jan Schinkelshoek, december 2020